 |
| Rura Yang Masuk Pemerintahan Kab. Enrekang Sangat Terkenal Dalam Mitologi Toraja Dengan Londong Di Rura |
Malemi nene'ki disanga Maloko Batu umpatingkan aluk ma'riu-riu sae sau' lino. Sae oi sau'lino, ma'rampanan kapa', dadimi Marampio Padang sia Datu Nangka'. Tallu motau lan lino. Male nene' langngan Rura , ma'rampanan kapa', dadimi Londong Di Rura. Ma'rampanan kapa' Londong Di Rura, dadimi Bombong Lidi sola Mellolo Adeng, to siulu te.
Ia tonna iato, manda'pa eran di langi', tae'pa na songkato. Apa to sugi' te Londong Di Rura ; denmi kaunanna disanga Mangngi'. Nakua ade' : "maleko langngan Puang Matua mekutana, mukua ma'din siaraka ade' sirampean tu to siulu' ". Sule Mangngi' umboko kada, tae na lo langngan langi'; sule Mangngi' umboko kada nakua : " ma'din ade' pa ladi buai'pi. Paiman tongan Londong Di Rura. Na pa'buai' , Ma'bua' Londong Di Rura to nasangan pulu' na rampanan kapa' dio kasiuluran. Dipatumbangngimi tu Bombong Lidi, narantuk bua' tu Mellolo Adeng na to siulu'.
Ma'bua' omi tu nene'ki disangan Pondan Padang nene'na tu disanga Buntu Arruan Sikutanami belanna dipasarrai' Bua' na : sama ditikarai. Nakua pondan Padang : " La Mangnganda' mo ". Nakuamo Londong Di Rura : " Bua' apa tu Bua'mu Pondan Padang ? ". Nakua : " samanna aku sangtampakku, serangna to sangueran, sabunna tu mellolo tau, sabunna burana manuk, sabunna ueran asu, dedekan palungan, sabunna ma'bala tedong, sabunna lemba kalando, sabunna banne saroan, sabunna sanda mairi', sabunna aku pantan sola nasang. Lanapokendek tallu lolona. Nakua : " na ia tu Bua'mu Londong Di Rura? ". Nakua : " pulu'na' aku, rampanan kapa' to sangolo'-olo'.Nakua : " ko de'i ora to ta sisulle pangngindan ? Tae' ta pada lama' pasa' " Nakua : " Piran roko Mangnganda' ?" Nakua : " Masiang ". Nakua : " da'pa mu Mangnganda', la sisonda ki' ". Sule Londong Di Rura untalii bongi tandukna.
Masiang songlo' Pondan Padang, Bua' ma'tete malolo. Napenturui' Londong Di Rura. Sae tama pasa', nakuamo lako Pondan Padang sola Buntu Arruan : " ladipiak, sangpiakki' tu unnondo tandukmu, na sangpiak aku ". Sipiak mo lan pasa' to.
Tallu mo tu sarona Londong Di Rura nasayu Puang Matua. Tallanmo to mendadi batu pira', tallan rokko posi' tana lambe' pira', mendadi tasik lo' Rura. Ma'tan bang iake sarona Pondan Padang lo na Bua' ma'tete malolo. Iamo kami te kipasangka'i to.
Mangnga mo Londong Di Rura, nakua : "Lama'pamo' te na mendadi batu mo te saroanku ? ". Malemi langngan langi' situang tandukna. Sae langngan, nakua Puang Matua : " ma'umbako situang tanduk ?" Nakua : "na apa tu diong saroku ?". Nakua : "ah! iamo kuposang lu rokko, tu to siulu', to misa' indo', to misa' ambe' dipasirampanan kapa' ". Iamo kusayu. Nakua : " Na sae Mangngi' disua mekutana ". Iatu Mangngi', suleko rokko musorongngi aluk rampe matampuk, na dipasulunni aluk sanda kadake. Inde lakubengko ia tarianna rampanan kapa' ".
Dibenmo tu kalosi kalebu do langi', na diben sangpiak, na diben sangtepo, da diben sangleso, na diben sangdaluk, na diben sangleso serre'. Ia na sule domai, na rampo lo' Rura tu Londong di Rura, belanna nasayu tu aluk ia to na tumpu tueran di langi'. Mane ri tae' eran di langi'. La manda' bangpa tu eran dilangi', dinii lo mekutana kenna tangngia te sala aluk lo Rura untumangngi.
Songkamo eran dilangi', mangnga mo, napoinaa tu Londong di Rura, nakua: " tatanannni te tarianna ia sia nabengki' Puang Matua te, umbai ia mo napolalan te ". Ditanan tu kalosi kalebu : tae'na tuo, bosi. Ditanan tu sangpiakna : bosi. Ditanan tu sangtepona ramman manda. Ditanan sanglesona : ma leo loe bangpa to, tae'pa na marumbo tongan. Ditanan tu sangdalukna : randuk marumbo lobo'na. Ditanan sangleso serre' : tarru' to kengkok, aka barinni'', na lamban tasik mapulu', ungkallo tangngana langi' daun malunanna. Nakua : " soro'mi rampanan kapa', tae'pole' ia, sala susinna te'e ". Iamo pole' nasayu Puang Matuato'o. Nakua : " daka'mi sampu pentallun, sampu penna'pa'ia lanarampanni kapa' te'e ".
Nakua : " na laumba mo nakua langgirik aluk to, na tae' mo la dinii mekutanan langngan langi' ". Napakitta' omi lan mai disanga Sulo Ara' nene'ki do Sesean, na disanga Pong Bua' Allo dio Tikala. Iamo sae, ditambai to lo patutungan bia' sau'. Sae sau' nakua : " Laditunu ia tu Bombong Lidi sola Mellolo Adeng ". Apa nakua : " iamo na sayu Puang Matua tu : denmo ia tau nina' disangan Bambau' na dilallang suso na ditunu kapu'. Nasayu Puang Matua nalangki' domai langi' ". Nakua: " Ianna nasayu Puang Matua dilallang kaapu' tu Bambau', umbara susi te' ?". Nakuamo Sulo Ara' sola Pong Bua' Allo : " alami rendenan tedong, ia sullean batang dikalena, laditunu suso, ladilallang kapu' ". Iamo disanga Rambuan Langi' ba'tu dikua dirambui langi' . Male to minaa umpetambanni lako randan tondok, umpetambanni lako mataaloo, matampu', tama marring di Liku, umpetambanni rokko Pong Tulak Padang, langngan Puang Matua kumua. Indemo te sondana batang dikalena. Tanglakundunanmi, indemo rendenna tedong na indemo bai laditunu suso, ladilallang kapu'. Sondana matana aluk, matana nene', matana deata, matana Marring di Liku lan Pongko', matana Pong Tulak Padang diong litak, matana Puang di Matua do untiro pentasina.
Sule tama tangngana tondok to'o, sikasiri'mo te to siulu', to sulemo sangsiuluran, dadimo sangtorroan lolo. Sikasiri'mo, sikasiri' datumo to'o. Dipabendanmo surasan Tallang, papanamo mangku to.
Purami to uleleanna Londong di Rura. Tontong dipangngadaran lako tarukna, nakua ia te : " apa ia te mai napogau' to di ponene' dolona, iamo napomate ". Dadimo tangma'din dipogau', belanna lasangaki' latumang lasanggang burana padang, na tae' apa dipotuo. Mangkamo disa'bii : dadi tasik lo' Rura.
Naskah asli ini terdapat dalam Jeannine Koubi, " Rambu Solo', la fume descend, le culte des morts chez les Toraja du Sud, " (Paris, 1982)
EmoticonEmoticon